Zastosowanie gorsetów w leczeniu skoliozy

Aby dobrze zrozumieć rolę gorsetów przy leczeniu skoliozy, musimy najpierw wyjaśnić, czym jest owa skolioza. Chociaż często nazywana jest „bocznym skrzywieniem kręgosłupa”, to skolioza jest strukturalną deformacją kręgosłupa o nieznanej przyczynie, która zmienia jego budowę, a przez to i ustawienie we wszystkich trzech płaszczyznach, czyli kręgosłup wygina się do boku (płaszczyzna czołowa), skręca (płaszczyzna poprzeczna) oraz wypłaszcza (płaszczyzna strzałkowa). Skolioza jest jednym z najczęstszych problemów ortopedycznych u dzieci i młodzieży.Skoliozy ze względu na wielkość kątową skrzywienia (mierzonych metodą Cobba) dzielą się na skoliozę I stopnia (o kącie 10–24 stopni), skoliozę II stopnia (o kącie 25–40 stopni) oraz skoliozę III stopnia (o kącie 50 stopni i powyżej).

Przyczyny i objawy skoliozy

Jak już wspomnieliśmy, przyczyna skoliozy nie jest do końca znana. Według obecnego stanu wiedzy wystąpienie tego skrzywienia jest wieloczynnikowe. Jednym z elementów przyczyniających się do jej wystąpienia jest czynnik genetyczny, czyli wcześniejsze występowanie choroby w rodzinie. Jednak doniesienia naukowe dotyczące jego roli są niejednoznaczne i nie do końca potwierdzone. Wiadomo natomiast, że dzieci w okresie szybkiego wzrostu powinny być poddawane regularnym badaniom postawy ciała w związku z faktem, że okresy skoku wzrostowego występujące między 11. a 12. rokiem życia u dziewcząt oraz między 12. a 13. rokiem życia u chłopców, stanowią ryzyko wystąpienia lub pogorszenia się skoliozy. Ciekawą sprawą jest też fakt, że skolioza dotyka około 70% społeczeństwa, natomiast większość takich deformacji kręgosłupa jest na tyle małych, że nie są widoczne albo nie powodują żadnych objawów w codziennym życiu. Skoliozy widoczne i z dolegliwościami bólowymi dotyczą około 10% ludzi. Co ciekawe, wraz ze wzrostem stopnia skoliozy, zwiększa się częstość występowania choroby u kobiet. Skolioza wymagająca leczenia dotyka 7 razy częściej kobiety niż mężczyzn. Okazuje się także, że nieprawidłowa postawa ciała dziecka z pewnością nie wywołuje skrzywienia, jednak może być czynnikiem sprzyjającym progresji deformacji. Jeśli chodzi o objawy skoliozy to pierwsze, zauważalne zmiany dotyczą nierównych wcięć w talii, nierównego ustawienia łopatek lub ramion, czy „wysunięcia” jednego biodra do boku. Szczególnie niepokojąca może być asymetria pleców (uwypuklenie po jednej ze stron) w pozycji pochylenia tułowia w przód.

Leczenie skoliozy a gorsety

Leczenie skolioz możemy podzielić na zachowawcze (nieoperacyjne) oraz operacyjne. Rodzaj leczenia zależy głównie od wielkości deformacji oraz wieku pacjenta. Dla skolioz I stopnia zalecana jest obserwacja i specyficzna fizjoterapia. Dla skolioz II stopnia podstawową formą leczenia jest leczenie specjalnym, sztywnym gorsetem ortopedycznym i specyficzną fizjoterapią. Natomiast w przypadku skolioz III stopnia polecane jest leczenie operacyjne oraz fizjoterapia około i pooperacyjna. Ogólnie na leczenie zachowawcze składa się przede wszystkim fizjoterapia oraz leczenie gorsetowe. Co ciekawe, według Międzynarodowego Towarzystwa Nieoperacyjnego Leczenia Skolioz SOSORT (International Society on Scoliosis Orthopaedic and Rehabilitation Treatment) metody specyficzne dla skolioz idiopatycznych są metodami, których skuteczność i pozytywny wpływ na leczone dzieci ze skoliozą idiopatyczną są poparte dowodami naukowymi (Evidence Base Medicine, Evidence Base Physiotherapy). W związku z tym i leczenie gorsetowe jest skuteczną, popartą dowodami metodą leczenia skoliozy. Jaką rolę pełni zatem gorset? Gorset ortopedyczny (korekcyjny)>> to orteza tułowia, której zadaniem jest wspomaganie leczenia i korekcja skrzywień kręgosłupa oraz dużej rotacji kręgów szczególnie u dzieci i młodzieży. Użytkowanie gorsetu ortopedycznego zapobiega pogłębianiu się wady postawy, odciąża kręgosłup oraz zmniejsza niewłaściwe działanie sił grawitacji. Działanie gorsetu ortopedycznego typu Cheneau, stosowanego przy leczenie skoliozy,bazuje natomiast na zastosowaniu trójwymiarowej korekcji deformacji kręgosłupa opierającej się o trójpunktowy rozkład sił, które oddziałują na tułów. Korekcję wykonuje się przy pomocy stosowania pelot uciskowych (korekcyjnych) i obszarów odciążających we wspomnianych wcześniej trzech płaszczyznach, czyli czołowej, poprzecznej oraz strzałkowej. Aby gorset taki działał efektywnie i spełniał założeniamusi być noszony w odpowiedni sposób, zgodnie z zaleceniami lekarza kierującego, technika ortopedy oraz pod ścisłą kontrolą rodzica i fizjoterapeuty.